Mạch nguồn dimmer và bí ẩn của triac!

[phanbobo]

Mạch nguồn dimmer dùng triac của mình bị lỗi. Ở nửa chu kỳ đầu tiên khi đóng điện nó lại cho dòng 220V đi qua, còn ở các chu kỳ tiếp theo nó dimmer rất tốt. Kính mong các cao thủ trợ giúp để làm sao cho dòng không qua triac ở nửa chu kỳ đầu khi đóng điện!

[queduong]

Cần lưu ý là một số dòng vi điều khiển ( trong đó có PIC) hay có hiện tượng
vượt áp khi khởi động.
các chân có xu hướng nhẩy lên mức cao khi cấp điện , lỗi này có thể do bản chất của PORT , cách sử lý cấu hình I/O.
Ví dụ như khai báo : TRISB =0x00; PORTB =0x00; (*** )

trong một số trường hợp sẽ khác với khai báo : PORTB = 0x00 ; TRISB =0x00; ( và người ta thường dùng cách này là tốt nhất ).

Tôi thấy mấy bạn trong diễn đàn thường hay khai báo theo kiểu (*** ) ở trên

--- Không biết hiện tượng nhảy điện áp có lỗi gì trong bài của bạn không . ( Vì sau khi nhảy điện áp xong , đã chạy vào chương trình thì I/o sẽ xuất nhập dữ liệu của người lập trình ( tốt ). ).

[phanbobo]

Cảm ơn QDe đáng tiếc là không phải vì lỗi này xảy ra ngay với cả các loại bóng đèn điện có dimmer dùng triac(chỉ dùng mạch analog để điều khiển mà không dùng PIC)! Không biết có ai có cách khắc phục nhược điểm của triac không?

[NamVN]

Cảm ơn QDe đáng tiếc là không phải vì lỗi này xảy ra ngay với cả các loại bóng đèn điện có dimmer dùng triac(chỉ dùng mạch analog để điều khiển mà không dùng PIC)! Không biết có ai có cách khắc phục nhược điểm của triac không?

Bạn sẽ thấy hiện tượng ấy cả khi đang điều chỉnh được dimmer, nhưng có bật máy bơm nước, bật đèn công suất lớn ở gần.

Bạn hãy dùng một mạch triệt nhiễu (snubber) gồm 1 điện trở 100 ôm -1W đấu nối tiếp với 1 tụ điện 0,1UF-400V, nối song song mạch này với chính con triac (nối với MT1, MT2).

Mạch này cũng cần phải có với cả thyristor.

NamVN

[phanbobo]

Cảm ơn anh NamVN nhé? Mai em mua về thử luôn

[phanbobo]

Hic!Sáng nay vừa thử xong Không được anh Nam ạ! Nó vẫn cứ bị dẫn trong nửa chu kỳ đầu tiên Có lẽ phải dùng thêm một con mosfet chặn chu kỳ đầu tiên vậy Hic!

[phanbobo]

Hic! Không có đại cao thủ nào có thể giải quyết được vấn đề này à? Em 3T đâu sao không thấy giúp anh nhỉ?

[quocthai]

Bác thử chọn triac có U lớn hơn xem.

Các linh kiện họ thyistor có chung một đặc tính là chuyển sang dẫn khi du/dt đạt đến một giá trị nào đó mặc dù không có dòng kích. Các linh kiện có U cao hơn thì giá trị đó cũng cao hơn.

Trước khi đóng điện, U trên 2 đầu Triac = 0. Ngay tại thời điểm đóng điện, U có thể khác 0, nên du/dt khá lớn. Triac có thể dẫn.

Chỉ là QT suy đoán thôi.

[NamVN]

Hic!Sáng nay vừa thử xong Không được anh Nam ạ! Nó vẫn cứ bị dẫn trong nửa chu kỳ đầu tiên Có lẽ phải dùng thêm một con mosfet chặn chu kỳ đầu tiên vậy Hic!

Rất tiếc. Bạn thử tăng trị số tụ điện lên 0,47UF coi. Trị số 100 ôm + 0,47UF là của mạch thường dùng cho thyristor/triac công suất lớn. Thông thường, khi đã thêm mạch triệt nhiễu, thì đã giải quyết xong vấn đề thyristor/triac mở không điều khiển được khi đóng mạch, hoặc mở bất thường khi trên lưới điện có xung nhiễu do việc bật/tắt một tải lớn nào đó gần đấy gây ra.

(To: quocthai: mạch RC ở đây chính là để giải quyết vấn đề dV/dt bạn nêu ra).

Như vậy, vấn đề của bạn còn là ở chỗ khác, vì hiện tại, tôi không thấy sơ đồ điện của bạn ở đây, lại không nhớ cụ thể, nên chỉ nói chung chung như thế này:

1. Sơ đồ của bạn vẽ để post lên có nhầm lẫn gì không, hay đó chính là sơ đồ bạn thiết kế, lắp ráp? Tại sao lại dùng triac ngay sau một điốt chỉnh lưu???

2. Kiểm tra lại thông số triac, điện áp chịu đựng của nó khi đóng có >= 400V không (ở lưới 220VAC).

3. Khả năng tụ điện cực khiển bị nạp khi đóng mạch. Bạn thử thêm điện trở (trị số bao nhiêu bạn tính dựa trên trị số tụ điện) nhằm hạn chế dòng nạp lớn nhất, tránh gây nguy hiểm cho PIC, và còn để kéo dài thời gian tăng dòng cực khiển. Đồng thời, phải đảm bảo chân tương ứng của PIC được ghim mức 0 trong suốt chu kỳ đầu tiên (20ms). Việc thêm FET như bạn nghĩ để nối tắt cực khiển xuống đất khi đóng mạch chỉ làm phức tạp thêm mạch điện, lại không được “văn minh hiện đại”, vì ở đây đang dùng PIC.

Ngoài ra, bạn hoàn toàn có thể dùng điện trở thay cho vị trí của tụ điện ở cực điều khiển.

Bạn thử kiểm tra lại mạch lần nữa nhé, và nhớ post lại cái sơ đồ cho mọi người tiện xem và góp ý.

NamVN

[phanbobo]

Rất tiếc. Bạn thử tăng trị số tụ điện lên 0,47UF coi. Trị số 100 ôm + 0,47UF là của mạch thường dùng cho thyristor/triac công suất lớn. Thông thường, khi đã thêm mạch triệt nhiễu, thì đã giải quyết xong vấn đề thyristor/triac mở không điều khiển được khi đóng mạch, hoặc mở bất thường khi trên lưới điện có xung nhiễu do việc bật/tắt một tải lớn nào đó gần đấy gây ra.

(To: quocthai: mạch RC ở đây chính là để giải quyết vấn đề dV/dt bạn nêu ra).

Như vậy, vấn đề của bạn còn là ở chỗ khác, vì hiện tại, tôi không thấy sơ đồ điện của bạn ở đây, lại không nhớ cụ thể, nên chỉ nói chung chung như thế này:

1. Sơ đồ của bạn vẽ để post lên có nhầm lẫn gì không, hay đó chính là sơ đồ bạn thiết kế, lắp ráp? Tại sao lại dùng triac ngay sau một điốt chỉnh lưu???

Con diode đó tôi để đó chỉ có tác dụng chỉnh lưu thôi. Mạch tôi vẽ và post lên chính là mạch tôi đang thiết kế( đã kiểm tra không sai).

2. Kiểm tra lại thông số triac, điện áp chịu đựng của nó khi đóng có >= 400V không (ở lưới 220VAC).

Con triac tôi dùng là con MAC97A6(Umax=400V), con này phổ biến chắc ai cũng biết!

3. Khả năng tụ điện cực khiển bị nạp khi đóng mạch. Bạn thử thêm điện trở (trị số bao nhiêu bạn tính dựa trên trị số tụ điện) nhằm hạn chế dòng nạp lớn nhất, tránh gây nguy hiểm cho PIC, và còn để kéo dài thời gian tăng dòng cực khiển. Đồng thời, phải đảm bảo chân tương ứng của PIC được ghim mức 0 trong suốt chu kỳ đầu tiên (20ms). Việc thêm FET như bạn nghĩ để nối tắt cực khiển xuống đất khi đóng mạch chỉ làm phức tạp thêm mạch điện, lại không được “văn minh hiện đại”, vì ở đây đang dùng PIC.

Thực ra kể cả khi nối tắt cực khiển với MT2 cũng vẫn bị hiện tượng trên và kể cả thay tụ bằng trở cũng vẫn bị hiện tượng trên( tôi thử rồi). Tôi dùng tụ do vấn đề nguồn 5V cho PIC và nguồn điện lưới khác nhau. Nếu dùng MOSFET để dimmer theo chương trình thì theo tôi có vẻ hơi phí nhưng cũng có thể vẫn phải xử dụng phương pháp này nếu phương pháp triac kô ổn. Hơn nữa nếu dùng phương pháp dùng MOSFET thì mạch có thể phức tạp hơn nhiều!

Ngoài ra, bạn hoàn toàn có thể dùng điện trở thay cho vị trí của tụ điện ở cực điều khiển.

Nếu dùng trở thì có thể triac luôn luôn mở hoặc đóng!

[quocthai]

Có lẽ đúng là do du/dt. Bác có dùng mạch RC như bác NamVN nói, nhưng không có kết quả vì:
Mạch RC chỉ có kết quả khi toàn bộ mạch Triac nối tiếp với 1 tải có tính cảm hoặc 1 cuộn cảm. Như vậy ở quá trình quá độ, sẽ có sự phân chia điện áp giữa L và mạch RC, hay gần như giữa L và R. Nếu tải trở, có R nhỏ hoặc tải dung thì mạch RC sẽ không có tác dụng, vì xem như toàn bộ U quá độ đặt vào Triac. Tụ chẳng rút gì được bao nhiêu.
Trong khi ở đây bác lại dùng tải có tính dung (do tụ lọc). Các mạch điều khiển góc kích thường yêu cầu tải trở thuần, hoặc có tính cảm. Nếu không thì phải có cuộn cảm lọc.
Triac 400V thì có lẽ hơi thấp. Điện áp mã của mạch đã là 220 * 1.4142 rồi (khoảng 300V). Hệ số an toàn khá nhỏ. hoạt động bình thường thì được, nhưng quá độ thì không được.


Bác có nối với 1 điện trở, nhưng điện trở này không đủ lớn để phối ghép với RC (mạch RC có R quá lớn 100 Ohm). Bác có thể giảm xuống 10 Ohm thử xem? Hoặc thay điện trở bằng cuộn cảm lọc.

Nếu đã dùng chỉnh lưu sao bác không dùng luôn SCR cho nó tiện?

[BinhAnh]

post lại sơ đồ

Cũng có thê do điện dung ký sinh giữa cực MT1/MT2 và cực điều khiển. Khi đóng mạch ở đỉnh (pha 90)có biến thiên điện áp quá lớn du/dt nên tụ ký sinh sẽ dâng cực G lên cao. Chỉ cần tụ tụ này cỡ vài chục pF cũng đủ mở triac. Vậy Phan thử mắc một cuộn chặn lõi ferit xem có phản ứng gì ko?

[NamVN]

(Bác nào có thể chỉ dẫn cho tôi cách trích dẫn của nhiều người vào trong cùng một bài viết được không, cám ơn rất nhiều).

Đã có sơ đồ, và tên triac của phanbobo. Tôi chưa xem kỹ, nhưng lướt qua thì thấy một số chỗ chưa rõ ý đồ người thiết kế, nên muốn trao đổi thêm vài ý:

1. Về triac:
- đây là loại nhạy (sensitive gate), loại này rất hay bị nhiễu điều khiển. Khi không cần thiết, bạn nên thay nó bằng loại triac thông thường (non-sensitive), ví dụ BTA6-400 chẳng hạn. Vì dòng ra max của PIC16F88 lên đến 100mA, nên dùng với BTA không vấn đề gì.
- Nếu vẫn dùng MAC97, thì R4= 1k là không cần thiết.
- Dòng RMS tối đa của MAC97 chỉ 0,6A, nhưng ở đây R2 = 100 ôm /220VAC ??? (chưa kể còn tải nữa ???)
- Triac được nối sau điốt???
- Không biết khi bạn viết "thực ra khi nối tắt cực điều khiển với MT2...", là bạn viết nhầm, hay là hiểu nhầm??? Đúng như cách vẽ trong sơ đồ, phải nối R3 tới MT2, R2 tới MT1, C1 tới G, tức là muốn tắt triac, phải nối tắt G và MT1.
- Thông thường, tải được đặt bên phía MT2, rất ít khi đặt bên MT1, trừ trường hợp thiết kế có chú ý đến điều gì đặc biệt, ví dụ: bạn định sử dụng mạch này làm bộ đổi điện AC/DC không biến áp???.

2. Về PIC: Bạn đưa điện áp AC vào chân INT/CCP của PIC??? Bạn định sử dụng các điốt bảo vệ nội của PIC giúp bạn việc nắn điện ???

Các cao thủ xem và góp ý thêm giúp với nhé.

NamVN

[vietheart]

(Bác nào có thể chỉ dẫn cho tôi cách trích dẫn của nhiều người vào trong cùng một bài viết được không, cám ơn rất nhiều).

Anh mở thẻ [] và đóng thẻ [/] ở bên trong 2 thẻ là từ khóa QUOTE. Anh copy nội dung cần chú thích vào bên trong.

Ví dụ anh cần chú thích với nội dung như sau:

Tôi yêu việt Nam

Và

Việt Nam Quê Hương Tôi

Anh làm như sau:

[Quote.]Tôi yêu việt nam[/Quote]

[Quote.]Việt Nam Quê Hương Tôi[/Quote]

Ở bên trong 2 thẻ là từ Quote không có dấu "." như của tôi, vì để dấu "." thì nội dung quote sẽ mất tác dụng của thẻ >> Tôi lấy vị dụ để anh dễ hình dung! Anh lưu ý là nhớ copy cái nội dung của anh cần trích dẫn thay vì phải gõ!

Cảm ơn sự giúp đỡ của anh tới vấn đề thắc mắc của PhanBoBo!

[NamVN]

Ô, vietheart đây, cám ơn bạn nhiều. Chúng ta cùng trao đổi, để cùng học thôi mà, mỗi người biết 1 ít, 1 khía cạnh sẽ biết nhiều hơn, thiết thực hơn.

Nhân tiện, hỏi bạn, hôm trước tung ra luồng thắc mắc về 3T, làm 3T lâu nay biến mất dạng đâu rồi? Mình không tin kiwi là 3T đâu.

NamVN