Tần số- Hài

[chmt]

mình có đọc bên diendansinhvien thấy có bài viết của QD, nhưng có 1 số chỗ ko hiểu, xin mọi người chỉ giúp.
Đây là hình vẽ nguyên lý mạch phát FM, mình xin ko đề cập đến phần phát, chỉ xin hỏi về 1 chút lý thuyết thôi.



QD có đoạn viết thế này xin mọi người giải thích giúp:

Đôi khi mạch cao tần nhiều khi chẳng như ta muốn, bạn xem lại chỗ cộng hưởng LC bạn sẽ hiêu tại sao? ,không chỉ nâng hài bậc 3 mà bạn có thể nâng một hài lẻ 3,33359803465....v.v đều được.

Nâng hài bậc 3 nghĩa là làm sao?
Mình thấy trong diễn đàn nói là hài bậc 3. Vậy làm sao mà mọi người có thể nhìn ra dc đây là hài bậc 3? Ai có kinh nghiệm xin chỉ giúp.

Thanks

[quocthai]

Bác QD nói về những mạch cao cấp hơn, dùng kỹ thuật số. Đúng là khi ứng dụng kỹ thuật số thì có thể làm nhiều việc hơn mình nghĩ.

Nhưng dùng kỹ thuật tương tự theo kiểu cổ điển thì chỉ tăng thêm những bậc chẵn thôi, bạn à. (tức là bậc số nguyên)

Nguyên lý là khi khuếch đại bằng những mạch không tuyến tính, sẽ phát sinh ra những họa tần. Tùy theo dạng mạch mà họa tần có bậc chẵn hay lẻ hoặc cả 2. Nhưng đa số các mạch (>50%) thưởng phát sinh họa tần bậc lẻ.

Như vậy nếu đầu ra là một mạch cộng hưởng có tần số ứng với một họa tần nào đó, thì chỉ có họa tần đó được khuếch đại. Các tần số khác bị triệt tiêu còn bằng gần 0. Vì thế nên mạch khuếch đại đó được gọi là mạch nhân tần.

Như vậy, bậc 3 hay không bậc 3 thì chủ yếu phụ thuộc vào mạch cộng hưởng do bạn thiết kế. Cái này, các bác QD, NĐV và nhiều bác khác rất nhiều kinh nghiệm.

Bạn thử liên hệ với các bác ấy thử xem.

[opendoor2507]

Hài (harmonic) được định nghĩa là số nguyên lần của tần số cơ bản. Làm gì có cái gì gọi là "hài lẻ 3,333...". Bác QD chỉ khéo bịp anh em sinh viên.

[voduychau]

bon chen một phát:

sóng hài từ đâu mà có? (hay cái gì gây nên sóng hài?)

mong có câu trả lời đầy đủ để mở rộng tầm mắt

[quocthai]

Một dao động tuần hoàn không sin sẽ bao gồm một sóng hình sin có tần số bằng với tần số lặp lại của dao động và các sóng hình sin khác có tần số bằng n lần tần số trên.

Một mạch khuếch đại không tuyến tính sẽ cho ra tín hiệu không sin. Có nghĩa là có nhiều sóng bậc cao. Thí dụ như một mạch kđ có đầu vào sin, và đầu ra bị bẹt đầu do bão hòa thì tự nhiên sẽ sinh ra sóng hài bậc 3, 5, 7...

Sóng vuông được phân tích ra có rất nhiều hài bậc lẻ (3, 5, 7...). Vì thế bộ dao động sóng vuông cơ bản được gọi là bộ dao động đa hài.

Sóng sin chỉnh lưu có nhiều hài bậc chẵn (2, 4, 6, 8). Máy biến thế khi khởi động có dòng điện gần giống dòng chỉnh lưu, nên có nhiều hài bậc chẵn. Các rơ le bảo vệ so lệch máy biến thế phải lưu ý đến hài bậc chẵn này để tránh tác động sai khi biến thế khởi động.

Bác QD nói không phải là hài bậc không nguyên, mà chính là muốn nói đến nhân tần với hệ số nhân không nguyên.

[quocthai]

Một đôi chút nói vui về hài (còn gọi là họa tần) trong dao động cơ học.

Các bạn chơi Guitare cổ điển, thường sử dụng đến kỹ thuật bồi âm. Các bạn nào chưa chơi hãy thử như sau:

Bạn gảy 1 sợi dây đàn. Dây trầm thì tốt nhất. sau đó chạm nhẹ và sợi dây. Âm thanh sẽ tắt. Nhưng nếu bạn chạm nhẹ vào điểm chính giữa của sợi dây, tức phím 12, thì âm thanh sẽ không tắt, vẫn tiếp tục vang với âm cao hơn một bát độ, và âm sắc khá đặc biệt, nghe như tiếng chuông.

Lý do là khi bạn chạm vào đó, tần số cơ bản của âm thanh có bụng dao động ở ngay chỗ đó sẽ tắt ngay. Các tần số bậc lẻ cũng vậy. Nhưng các tần số bậc chẵn, sẽ có nút dao động ở ngay chỗ đó. Vì thế không bị mất đi khi bạn chạm vào đó.

Như vậy khi bạn chạm tay vào điểm 1/2, chỉ còn các họa tần bậc chẵn được phát ra. Bạn có thể cứ để nhẹ ngón tay ở đó, và tiếp tục gảy. Sẽ có âm thanh như thường. Đó là kỹ thuật bồi âm.

Tất nhiên trên cần đàn sẽ có thêm những điểm bồi âm khác ứng với 1/3, 1/4, 1/n chiều dài sợi dây đàn. Mỗi vị trí sẽ tắt một số hài và để lại một số hài.

Đàn độc huyền của VN cũng tấu theo nguyên tắc này.

[queduong]

Hài (harmonic) được định nghĩa là số nguyên lần của tần số cơ bản. Làm gì có cái gì gọi là "hài lẻ 3,333...". Bác QD chỉ khéo bịp anh em sinh viên.

Bác hiểu sai rồi , ý tôi nói là nhân với số lần lẻ để được tần số chẵn .

Chỉ có điều nhân số lẻ thì hiệu suất không cao bằng chẵn thôi .
Tuy nhiên những mạch mà có nhiều khung cộng hưởng thì việc nhân với số lẻ rất hay sảy ra mặc dù ta không mong muốn . Điển hình khi sử dụng các thạch anh dao động có tần số lẻ .

Bác lại bảo tôi khéo bịp anh em SV non nghề ! mang tiếng chết .

[chmt]

Hì hì, xin cám ơn các bác, em đã mở rộng tầm mắt.
Nhưng có 1 điều xin hỏi thêm, vấn đề này chắc là cần thiết với những người mới:

Vậy làm sao mà mọi người có thể nhìn ra dc đây là hài bậc 3?

Có phải trong mạch trên anh QD quan tâm đến độ lợi tần số thì chọn hài bậc 3?